คำไว้อาลัยแด่ อ.ทวีพร ทองคำใบ โดย ดร.วินัย พงศ์ศรีเพียร

วันนี้ฉันได้รับอีเมลคำไว้อาลัยอ.ทวีพรจาก ดร.วินัย พงศ์ศรีเพียร จึงนำมาลงไว้ให้ได้อ่านกัน โดยมิได้ตัดทอนหรือแก้ไขแต่อย่างใด ซึ่งในการนี้ ได้รับการอนุญาตจากเจ้าตัวเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ดังต่อไปนี้
...

อาลัยคุณทวีพร ทองคำใบ

ผมรู้จักคุณทวีพร ทองคำใบมานานกว่าสิบปี ตั้งแต่ปลาย พ.ศ. 2537 เมื่อครั้งที่คณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์ไทย สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี (ช่วงที่ศาสตราจารย์ หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล เป็นประธาน) และกรมวิชาการ (ช่วงที่คุณหญิง ดร. กษมา วรวรรณ เป็นอธิบดี) ได้ร่วมมือกันจัดทำเอกสารวิชาการรายสามเดือน “โลกประวัติศาสตร์” เพื่อเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์และไทยศึกษา ผมได้รับแต่งตั้งเป็นประธานอนุกรรมการจัดทำเอกสารดังกล่าว โดยมีดร. สมพร จารุนัฏ เป็นผู้ประสานงานด้านกรมวิชาการ อาจารย์สมพร ได้ชักนำให้คุณทวีพร ทองคำใบเข้ามาเป็นอนุกรรมการฝ่ายศิลปกรรม ผมมีความรู้สึกว่า โลกเรานี้ช่างกลมเหลือเกิน เพราะปรากฎว่า คุณทวีพร ทองคำใบ เคยเป็นลูกศิษย์ของอาจารย์จุลทัศน์ พยาฆรานนท์ อนุกรรมการอาวุโส มาก่อนทั้งที่วิทยาลัยเพาะช่างและมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ (ประสานมิตร) เราจึงทุ่มเทใจทำงานเหมือนเป็นคนในครอบครัวเดียวกัน ผมและเพื่อนร่วมงานยอมรับว่า โลกประวัติศาสตร์ ประสบความสำเร็จเป็นที่นิยมของครูอาจารย์ผู้สอนสังคมศึกษา เพราะฝีมือด้านศิลปกรรมของคุณทวีพรอย่างแท้จริง

ผมได้คุ้นเคยกับคุณทวีพรมากขึ้นเพราะระหว่างทำเอกสารวิชาการ โลกประวัติศาสตร์ ต้องออกไปเก็บข้อมูลและถ่ายภาพโบราณสถานในต่างจังหวัดบ่อยๆ และผมได้มีโอกาสช่วยงานกรมวิชาการเสมอมาในด้านการเรียนการสอนประวัติศาสตร์ ผมสังเกตว่า คุณทวีพรเป็นคนเอาจริงเอาจังกับงานตั้งแต่ครั้งแรกที่เดินทางไปราชการที่สุโขทัยด้วยกัน ผมได้ถือโอกาสไหว้วานคุณทวีพรให้ถ่ายภาพพิเศษคือ พระจันทร์ลอยเหนือวัดพระมหาธาตุ เมืองเก่าสุโขทัย ท่ามกลางอากาศหนาวเหน็บของเดือนมกราคม เวลา 05.00 น. คุณทวีพร ก็ไปถ่ายภาพให้เพื่อให้ได้ทั้งพระอาทิตย์และพระจันทร์อยู่ในภาพเดียวกัน คุณทวีพร ทองคำใบ เป็นศิลปินที่มีความสามารถระดับแนวหน้าของประเทศ และวาดภาพบุคคลได้สวยเป็นพิเศษ ผมได้ขอให้คุณทวีพรวาดภาพบุคคลที่เราเคารพนับถือในโอกาสพิเศษที่พวกเราทำหนังสือให้ท่านเหล่านั้น เช่น ท่านผู้หญิงวรุณยุพา สนิทวงศ์ ณ อยุธยา ศาสตราจารย์ ดร. ประเสริฐ ณ นคร ศาสตราจารย์วิสุทธ์ บุษยกุล รองศาสตราจารย์วุฒิชัย มูลศิลป์ พลตรี หม่อมราชวงศ์ศุภวัฒย์ เกษมศรี คุณหญิงคณิตา เลขะกุล อาจารย์จุลทัศน์ พยาฆรานนท์ และดร. เกษม ศิริสัมพันธ์ นอกจากนี้ คุณทวีพร ยังได้ทิ้งมรดกทางศิลปะไว้ในรูปของดวงตราไปรษณียากรนับร้อยดวง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ภาพวาดเรือพระสุพรรณหงส์ ที่เรารู้จักกันดี แต่สิ่งที่น่าทึ่งมากก็คือ คุณทวีพร มีความสามารถด้านการแต่งคำประพันธ์ในระดับที่ดีมากด้วย และเคยส่งผลงานนิราศมาให้ผมอ่านและวิพากษ์วิจารณ์ แต่ผมก็ไม่อาจหาที่ผิดที่อยากจะแก้ได้เลย

คุณทวีพร เป็นคนสมถะ มองโลกในแง่ดี ไม่เคยทำบาป ขนาดไม่เคยรับประทานเนื้อสัตว์ใหญ่ มีความสุขกับการทำงานที่รัก ผมได้เคยปรารภแก่คุณทวีพร เสมอว่า เรามีอะไรเหมือนกันอยู่อย่างหนึ่ง คือ เป็นคนสมถะ ถือเอางานมาก่อนเงินและเกียรติยศ ผมกล่าวแก่คุณทวีพรว่า ผมไม่มีอะไรเลย เป็นข้าราชการผู้น้อย มีเงินก็เอาไปซื้อหนังสือเสียเกือบหมด รถราก็ไม่มีขับเหมือนคนอื่นเขา แต่ผมโชคดีที่สุดอย่างหนึ่งตรงที่ว่า ผมอยู่ในท่ามกลางคนดีและผู้ใหญ่ที่มีเมตตาธรรม คุณทวีพรก็เป็นหนึ่งในนั้น เราอยู่ในกลุ่มคนดีที่ยกมือไหว้แล้วไม่ต้องรีบร้อนไปล้างเสนียดออก

คุณทวีพร ทองคำใบได้ฝากผลงานที่สำคัญที่สุดไว้ เมื่อได้กรุณาสละเวลามาช่วยผมและโครงการวิจัย “กฎหมายตราสามดวง: ประมวลกฎหมายไทยในฐานะมรดกโลก” จัดงานที่รำลึก ครบ 200 ปี ประมวลกฎหมายดังกล่าว ซึ่งสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เสด็จทรงเป็นประธาน ณ โรงแรมตวันนา รามาดา เมื่อวันที่ 13 กรกฎาคม 2548 คุณทวีพร ไม่เพียงแต่ช่วยวางรูปแบบให้หนังสือชุด “กฎมณเทียรบาล ฉบับเฉลิมพระเกียรติ” ทั้งสองเล่มเป็นหนังสือวิชาการที่มีคุณค่าสมกับโอกาสอย่างเป็นที่สุดแล้ว ยังได้ฝากฝีมือวาดภาพสีน้ำจำลองพระราชวังหลวงที่พระนครศรีอยุธยาจากข้อมูลด้านประวัติศาสตร์และคำปรึกษาของอาจารย์จุลทัศน์ พยาฆรานนท์ ได้สำเร็จเป็นครั้งแรก ภาพวาดใหญ่ขนาดโปสเตอร์นี้ซึ่งได้นำออกแสดงในวันที่จัดนิทรรศการ 200 ปีกฎหมายตราสามดวง ณ โรงแรมตวันนา รามาดา ถือเป็นอนุสาวรีย์แห่งความสำเร็จของคุณทวีพร ทองคำใบ ที่จะเป็นประโยชน์แก่ผู้สนใจประวัติศาสตร์ไทยตลอดไป

ผมสลดใจและไม่อยากจะเชื่อเลยว่า คุณทวีพร ทองคำใบ กัลยาณมิตร ได้จากไปแล้ว จากไปอย่างกระทันหันในเช้าวันอังคารที่ 18 ตุลาคม 2548 ผมไม่เคยคิดว่า คุณทวีพร เสียชีวิตจากอุบัติเหตุ อุบัติเหตุคือ สิ่งที่ป้องกันไม่ได้ เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นแก่คุณทวีพรเป็นสิ่งที่ใช้มาตรการป้องกันได้ ผมขอพูดอย่างเต็มปากเต็มคำว่า นี่เป็นฆาตรกรรมที่องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพเป็นผู้สนับสนุนให้เกิดขึ้นครั้งแล้วครั้งเล่า การจากไปของคุณทวีพรไม่สูญเปล่า เพราะได้ฟ้องแก่สาธารณชนว่า องค์การขนส่งมวลชนล้มเหลวไม่ว่า ด้านบริหาร การจัดการ หรือการให้บริการที่ปลอดภัย

ขอให้คุณงามความดีทั้งปวงที่ได้คุณทวีพรได้กระทำไว้แก่สังคมในภพนี้ นำพาดวงวิญญาณของคุณทวีพรไปสู่สัมปรายิกภพแห่งความสุขสันติที่นิรันดร์

วินัย พงศ์ศรีเพียร